Πρόσληψη γαλακτοκομικών και υγεία των οστών .

                                               Μύθος ή πραγματικότητα;

 

 
Το αγελαδινό γάλα είναι μία τροφή που συνδέεται παραδοσιακά απο τους ανθρώπους με την υγεία.Το γεγονός όμως οτι το ανθρώπινο είδος αποτελεί το μοναδικό θηλαστικό που καταναλώνει γάλα στην ενήλικο ζωή δεν μπορεσε ποτέ να απαντηθεί με σαφήνεια.
  Τα τελευταία χρόνια συναντάμε πολλά δημοσιεύματα που αμφισβητούν τη θρεπτική αξία του γάλατος στους ενήλικες και οι γνώμες των επιστημόνων πλέον διχάζονται, για το κατά πόσο ένας ενήλικας πρέπει να συμπεριλαμβάνει καθημερινά στη διατροφή του το γάλα.
  Το γάλα είναι σίγουρα μια πολύτιμη τροφή για τα παιδιά, είναι η πρώτη τροφή που χρειάζεται ο άνθρωπος από την ώρα που θα γεννηθεί και φυσικά τα οφέλη του μητρικού γάλακτος δεν επιδέχονται αμφισβήτησης.Η συνέχεια βέβαια αυτής της διατροφής στα παιδιά,επιβάλει το μητρικό γάλα να αντικατασταθεί από αγελαδινό ή άλλο.
  Δεν έχει περισσότερο νόημα για τους ανθρώπους να καταναλώνουν το μητρικό γάλα αγελάδων απ'ό,τι να καταναλώσουν το μητρικό γάλα αρουραίων, γατών,σκυλιών, καμηλοπαρδάλεων, ή οποιουδήποτε άλλου θηλαστικού. Η φύση δημιούργησε το ανθρώπινο μητρικό γάλα για τα μωρά, το μητρικό γάλα των αγελάδων για τα μοσχαράκια, και ούτω καθ’εξής.
  Ο άνθρωπος λοιπόν, είναι το μόνο θηλαστικό που συνεχίζει να καταναλώνει γάλα και μετά την περίοδο του θηλασμού του κι αυτό, γιατί επιγραμματικά το γάλα προσδίδει ασβέστιο και βιταμίνες στον οργανισμό. Ο θόρυβος όμως που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια για την πρόσληψη γάλατος από ενήλικες, οφείλεται στο γεγονός ότι στο δυτικό κόσμο, πολύ συχνά λαμβάνεται από τους ανθρώπους περισσότερο γάλα από όσο τους είναι αναγκαίο.

Ας δούμε όμως κάποιες επιδημιολογικές μελέτες για την συσχέτιση της λήψης γάλακτοκομικών προιόντων και οστεοπόρωσης.

Τα γαλακτοκομικά προιόντα ως γνωστόν δεν αποτελούν μέρος της διατροφής στην Κίνα,την Ιαπωνία,το Βιετνάμ και την Ταυλάνδη, ωστόσο οι κάτοικοι των χωρών αυτών έχουν ένα απο τα χαμηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης και καταγμάτων των οστών σε όλον τον κόσμο.(Hegsted,Κατάγματα,ασβέστιο και σύγχρονη διατροφη.AJCN 74(2001):571-73).

Στην αντίπερα όχθη οι μεγαλύτεροι καταναλωτές γάλακτος στον κόσμο (Αυστραλία,Νέα Ζηλανδία,Βόρεια Αμερική και Δυτική Ευρώπη) έχουν την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης και καταγμάτων.(Fe
κanich,D.,Willett,W et ai."Γάλα διαιτητικού ασβεστίου και κατάγματα στις γυναίκες.12ετή μελέτη προγνώσεων".AJPH 87(1997):992-7).

  Το παραπάνω διαπιστώθηκε και απο 34 δημοσιευμένες μελέτες σε 16 χώρες,σύμφωνα με τις οποίες οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο Yale κατέληξαν ότι οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης "συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Σουηδίας, και της Φινλανδίας" είναι εκείνες στις οποίες οι άνθρωποι καταναλώνουν το περισσότερο κρέας, γάλα, και άλλα ζωικά τρόφιμα. Αυτή η μελέτη επίσης έδειξε ότι αφρικανικοί Αμερικανοί, που καταναλώνουν, κατά μέσον όρο, περισσότερα από 1.000 mg ασβεστίου ανά ημέρα, είναι εννέα φορές πιθανότερο να πάθουν σπασίμο των ισχίων από ότι είναι οι νοτιοαφρικανικοί Μαύροι,των οποίων η καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου είναι μόνο 196 mg. Λέει ο McDougall, "οι άνθρωποι που καταναλώνουν περισσότερο ασβέστιο έχουν τα πιό αδύνατα κόκκαλα και τα υψηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης. Μόνο σε εκείνες τις περιοχές όπου το ασβέστιο και η πρωτεΐνη τρώγονται σε σχετικά υψηλές ποσότητες υπάρχει ανεπάρκεια ασβεστίου των οστών, λόγω της υπερβολής της ζωικής πρωτεΐνης."
 
  Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό της κλινικής διατροφής (2000) εξέτασε όλους τους τομείς της διατροφής και της υγείας των οστών και διαπίστωσε ότι η μεγάλη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχουν θετικές επιπτώσεις στην υγεία των οστών ενώ η κατανάλωση γαλακτοκομικών όχι. Τέτοια συμπεράσματα δεν εκπλήσσουν τους διατροφικούς ερευνητές: Σύμφωνα με τον Δρ Neal Barnard, συγραφέα του βιβλίου Turn Off the Fat Genes (Σταματήστε τα γονίδια του πάχους 2001) και διάφορα άλλα βιβλία για την διατροφή και την υγεία, η απορρόφηση ασβεστίου από τα λαχανικά είναι εξ ίσου καλή ή και καλύτερη από αυτή του γάλακτος. Η απορρόφηση ασβεστίου από το γάλα είναι περίπου 30 τοις εκατό, ενώ τα ποσοστά απορρόφησης απο το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σινάπι, τις ρέβες, το κατσαρό λάχανο, και μερικά άλλα φυλλώδη πράσινα λαχανικά κυμαίνονται απο 40 έως 64 τοις εκατό.
 
  Ο διατροφολόγος ερευνητής Robert P. Heaney διαπίστωσε ότι καθώς η κατανάλωση πρωτεΐνης αυξάνεται, εξ ίσου αυξάνεται το ποσό ασβεστίου που χάνεται στα ούρα (περιοδικό της αμερικανικής διαιτητικής ένωσης, 1993): "Αυτή η επίδραση έχει τεκμηριωθεί σε διάφορα διαφορετικά σχέδια μελέτης για περισσότερο από 70 χρόνια," γράφει, προσθέτοντας, " η καθαρή επίδραση είναι τέτοια που εάν η πρωτεϊνική εισαγωγή διπλασιάζεται χωρίς μεταβαλλόμενη λήψη άλλων θρεπτικών ουσιών,η ουρική περιεκτικότητα σε ασβέστιο αυξάνεται κατά περίπου 50 τοις εκατό."
  
  Τα εθνικά ιδρύματα μελέτης υγείας από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό της κλινικής διατροφής (2001), βρήκαν ότι
"Οι γυναίκες που έφαγαν το μεγαλύτερο μέρος της πρωτεΐνης τους από ζωικές πηγές είχαν τρεις φορές το ποσοστό απώλειας κόκκαλων και 3,7 φορές το ποσοστό σπασιμάτων ισχίων των γυναικών που έφαγαν το μεγαλύτερο μέρος της πρωτεΐνης τους από φυτικές πηγές." Αν και οι ερευνητές έλαβαν υπ’οψιν " όλα όσα σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαν να εξηγήσουν αυτή τη σχέση,αυτό δεν άλλαξε τα αποτελέσματα." Το συμπέρασμα της μελέτης: "Η αύξηση της φυτικής και η μείωση της ζωικής πρωτεϊνικής πρόσληψης μπορούν να μειώσουν την απώλεια οστών και τον κίνδυνο σπασίματος ισχίων."
 
  Ο αριθμός των Αμερικανών που έχουν διαγνωστεί με οστεοπόρωση αυξήθηκε στο 55% απο το1995 έως το 2006 σύμφωνα με το Αμερικάνικο Υπουργείο Υγείας και Ανθρώπινων Υπηρεσιών, ενώ ο Οργανισμός για την Υγεία Έρευνας και ποιότητας του υπουργείου διατύπωσε πως"Τα οστεοπορωτικά κατάγματα αυξάνονται δραματικά".
 
  Μία ανασκόπηση 58 μελετών έδειξε πως δεν υπάρχει καμία συσχέτηση μεταξύ των επιπέδων πρόληψης ασβεστίου του γάλακτος και της υγείας των οστών.A.J.et al,Γαλακτοκομικά προιόντα υγείας σε παιδιά και ενήλικες:Μιά επαναξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων.
Pediatrics 115(2005):743-43.News Online "Συμβατική σοφία για το γάλα questionated",Mar 7,2005.
Η μελέτη ορόσημο του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για την υγεία των νοσοκόμων, που παρακολούθησε 78.000 γυναίκες κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 12 ετών, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που κατανάλωσαν το περισσότερο ασβέστιο από τα γαλακτοκομικά τρόφιμα έσπασαν περισσότερα κόκκαλα από εκείνες που έπιναν σπάνια γάλα.Πιό συγκεκριμένα η έρευνα οδήγησε στο ακόλουθο συμπέρασμα: Οι γυναίκες που έπιναν δύο ή περισσότερα ποτήρια γάλα την ημέρα είχαν περισσότερα κατάγματα απο εκείνες που έπιναν λιγότερο απο ένα ποτήρι την εβδομάδα.Fekanich,D.,Willett,W et ai. "Γάλα διαιτητικού ασβεστίου και κατάγματα στις γυναίκες.12ετή μελέτη προγνώσεων".AJPH 87(1997):992-7.

  Συνοψίζοντας αυτήν την μελέτη, η Lunar Osteoporosis Update (Νοέμβριος 1997) εξήγησε: "Αυτός ο αυξανόμενος κίνδυνος σπασίματος ισχίων συνδέθηκε με το γαλακτοκομικό ασβέστιο.Εάν αυτό ήταν ένα οποιοσδήποτε άλλο πράγμα εκτός από το γάλα, το οποίο τόσο επιθετικά έχει προωθηθεί από τα γαλακτοκομικά συμφέροντα, αναμφισβήτητα θα θεωρούταν σημαντικός παράγοντας κινδύνου."
  Φαίνεται λοιπόν ότι τα επιχειρήματα υπέρ της κατανάλωσης γάλακτος μάλλον είναι σαθρά. Παρότι το γάλα είναι καλή πηγή πρωτεΐνης, ασβεστίου και βιταμίνης D, υπάρχουν και άλλες τροφές που αποτελούν επίσης καλές πηγές των συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις σχετικά με το ότι η κατανάλωση γάλακτος μειώνει πραγματικά τα κατάγματα των οστών ενώ η μεγάλη κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία ( λόγω δυσαπορρόφηση σιδήρου) και πιθανώς συμβάλλει και στην παχυσαρκία, λένε τώρα αρκετοί ειδικοί.